เมื่อรู้จักกับปัญหาและความต้องการแล้ว สิ่งต่อไปคือการคิดอย่างมีเหตุผล เพื่อหาแนวทางในการแก้ปัญหา โดยกระบวนการในการออกแบบการแก้ปัญหานั้น จะต้องถ่ายทอดความคิดและความเข้าใจไปสู่การนำไปปฏิบัติได้ การถ่ายทอดความคิดจะต้องมีจุดเริ่มต้น จุดสิ้นสุด และมีลำดับก่อนหลังที่ชัดเจน อาจอยู่ในรูปของข้อความเรียงกันเป็นลำดับ ซึ่งเราเรียกว่า “รหัสลำลอง (pseudocode)” หรืออาจจะอยู่ในรูปของ “ผังงาน (flowchart)” ที่ประกอบไปด้วยสัญลักษณ์ ข้อความ และเส้นเชื่อมโยง
รหัสลำลอง (pseudocode)
การเขียนรหัสลำลองเป็นการใช้คำบรรยายอธิบายขั้นตอนอย่างชัดเจนในการแก้ปัญหา หรือการทำงานของโปรแกรม โดยใช้ถ้อยคำหรือประโยคคำสั่งที่เขียนอยู่ในรูปแบบของภาษาที่เข้าใจง่าย เช่นภาษาอังกฤษ ภาษาไทย ที่ไม่ขึ้นกับภาษาคอมพิวเตอร์ภาษาใดภาษาหนึ่ง เพื่ออธิบายรายละเอียดของอัลกอริทึม
ตัวอย่าง
สถานการณ์ : เขียนรหัสลำลองการคำนวณหาพื้นที่รูปสามเหลี่ยม
เขียนรหัสลำลอง :
เริ่ม
1. รับค่าความกว้างของฐาน
2. รับค่าความสูง
3. คำนวณหาพื้นที่รูปสามเหลี่ยมจากสูตร ½ x ความกว้างของฐาน x ความสูง
จบ
ผังงาน (Flowchart)
ผังงาน คือ แผนภาพแสดงลำดับขั้นตอนการทำงานของอัลกอริทึม เป็นเครื่องมือที่ใช้การรวบรวมจัดลำดับความคิด เพื่อให้เห็นขั้นตอนการทำงานที่ชัดเจนและใช้วางแผนการทำงานขั้นแรก โดยสัญลักษณ์ Flowchart แสดงถึงการทำงานลักษณะต่างๆ เชื่อมต่อกัน
สัญลักษณ์พื้นฐานสำหรับการเขียนผังงาน
ตัวอย่าง
สถานการณ์ : เขียนผังงานการคำนวณหาพื้นที่รูปสามเหลี่ยม
เขียนผังงาน :
การกำหนดค่าให้ตัวแปร
การกำหนดค่าให้กับตัวแปรสามารถทำได้ 3 วิธีคือ
1. รับค่าจากภายนอก
2. กำหนดค่าจากค่าคงที่
3. กำหนดค่าจากการคำนวณ
สัญลักษณ์ที่นิยมใช้สำหรับกำหนดค่าให้กับตัวแปรคือ ß ใช้เพื่อนำค่าทางขวาของ ß ไปกำหนดให้กับตัวแปรทางด้านซ้ายของ ß
ตัวอย่าง
สถานการณ์ : เขียนรหัสลำลองการคำนวณหาพื้นที่รูปสามเหลี่ยม
เขียนรหัสลำลอง :
เริ่ม
1. width ß รับค่าความกว้างของฐาน
2. height ß รับค่าความสูง
3. trianglearea ß ½ x ความกว้างของฐาน x ความสูง
จบ
เขียนผังงาน :
กิจกรรม
ให้นักเรียนเขียนผังงานเพื่อแก้ปัญหาสถานการณ์ดังนี้ นักเรียนเข้าร่วมการแข่งขันวิ่งมินิมาลาทอนกีฬาสีของโรงเรียน ซึ่งหากวิ่งไม่ครบ 5 กิโลเมตรจะไม่หยุดวิ่ง
อ้างอิง
ผศ.บุรินทร์ รุจจนพันธุ์, “รหัสเทียม หรือซูโดโค้ด”, http://www.thaiall.com/datastructure/pseudocode.htm, สืบค้นวันที่ 7 มิ.ย. 61
dictionary.sanook.com, “Pseudo code”, https://dictionary.sanook.com/search/dict-computer/pseudo-code, สืบค้นวันที่ 7 มิ.ย. 61
วิฑูร มีสมคิด, “ภาษาคอมพิวเตอร์ ขั้นตอนการทำงาน Algorithm”, http://thecprogrammingproject.weebly.com/3595364136503604365035883658360436493621363235853634361936483586363736183609361236333591359136343609.html, สืบค้นวันที่ 7 มิ.ย. 61
โอฬาร สัมฤทธิ์เจียรผล, “Flowchart คือ แผนภาพแสดงลำดับขั้นตอนการทำงาน Algorithm, Workflow, Process”, http://share.olanlab.com/th/it/blog/view/214, สืบค้นวันที่ 7 มิ.ย. 61
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี, “เทคโนโลยี(วิทยาการคำนวณ)”, โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, ศูนย์หนังสือแห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2561 หน้า 24
